Ermənistanın iyul ayından başlayaraq Tovuz rayonu istiqamətində həyata keçirdiyi təxribat Milli Ordumuz tərəfindən qətiyyətlə alındı. Lakin siyasi və iqtisadi sahədə tənəzzülə düçar olmuş bir dövlətin, pandemiyanın ölkəsinin ərazisində tüğyan etdiyi bir dövrdə cəbhə boyu təxribat törətməsi, təbii ki, bir günün işi deyildi. Bu təxribat həm də o demək idi ki, düşmən heç bir halda barışığı qəbul etmir, beynəlxalq müstəvidə məğlubiyyətlə qarşılaşır və bu səbəbdən də təxribat törətməyə cəhd edir.
Düşmənin mövcud şəraitdə qeyd olunan təxribatı həyata keçirməsi bir mənalı deyildi. Belə ki, Cənubi Qafqazın lider dövlətinə qarşı belə bir əməliyyatı həyata keçirmək üçün Ermənistanın nə həddi, nə də cürəti çatardı. Tarixə nəzər salsaq, görərik ki, Ermənistan 1991-ci ildə SSRİ dağıldıqdan sonra yaranmış dövlətlər içərisində yalnız Rusiya Federasiyası ilə hərbi-siyasi əməkdaşlıq qurmuşdur. Azərbaycan da daxil olmaqla keçmiş SSRİ-yə daxil olan dövlətlərlə ciddi şəkildə heç bir əlaqəsi olmamışdır. Müstəqillikdən sonrakı illərdə Rusiyanın təşəbbüsü ilə yaradılmış Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) üzv olmuşdur. Digər Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına üzv olan dövlətlər, yəni Belarus, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Tacikistan birbaşa və dolayı şəkildə Ermənistanla əməkdaşlıq etmirlər. Yalnız Rusiya ilə aralarında əməkdaşlıq var və bu səbəbdən də Rusiya Federasiyasının 102-ci hərbi bazası hazırda ərazisində fəaliyyət göstərir.
Ermənistan hakimiyyəti ölkəsinin inkişafını təmin etmək və vətəndaşların rifahını yaxşılaşdırmaq əvəzinə, çətin şəraitlə əlaqədar dünyanın ayrı-ayrı ölkələrinə səpələnmiş Ermənistan vətəndaşlarının düşdüyü duruma baxmayaraq, silahlanmaq ideyasını davam etdirir. Belə ki, dünyanın nüfuzlu xəbər agentliklərinin hazırladıqları məruzələrə, xüsusilə “Global Militarisation Index” məruzəsinə əsasən, Ermənistan Avropada ən çox silahlanmış dövlətdir. Qeyd olunan hesabatlar hazırlanarkən, ölkənin əhalisinin sayı və buna uyğun olaraq hərbçi sayı, silahlanmaya ayrılan xərclər, hərbi xərclər, səhiyyə xərcləri, ordunun say tərkibi və ağır silahların sayı nəzərə alınır. Yəni, indiki məqamda belə deyə bilərik ki, Ermənistan tərəfi silahların alınmasına daha çox meyllidir. Lakin, iqtisadi cəhətdən tənəzzül yaşayan bir ölkənin silahlanmasında təbii ki, ona yardımçı olan dövlətlər var.
Ermənistanın müttəfiqlərindən biri də Serbiyadır. Belə ki, sərhəddə təxribat başlamamışdan bir neçə gün əvvəl və toqquşmaların gücləndiyi dövrdə iki ölkə arasında silah alveri həyata keçirilmişdir. Bu da bir daha yuxarıda qeyd olunan fikri təsdiq edir ki, Ermənistan tərəfi həmin təxribatı törətmək üçün əvvəlcədən hazırlaşmışdır, yəni bu qərar uğursuzluğa uğramasına baxmayaraq, ani verilən qərar deyildi.
Serbiya-Azərbaycan münasibətləri fonunda Serbiyanın Ermənistan tərəfə silah-sursat göndərməsi, təbii ki, birmənalı deyildi və bu da hər birimizi narahat edirdi, baxmayaraq ki, Azərbaycanın humanitar siyasətindən yararlanan ölkələrdən biri də Serbiya olmuşdur. Belə ki, koronovirus pandemiyası yayılmağa başladıqdan dərhal sonra Azərbaycan hökuməti Serbiyaya humanitar yardım göstərmişdi. Lakin Serbiyanın indiki vəziyyətdə belə bir addım atması başa düşülən deyildir. Baxmayaraq ki, Serbiya Azərbaycanı əzəli tərəfdaş olaraq qəbul edirdi, dəfələrlə Azərbaycanın digər ölkələrdən fərqli olaraq müstəqil siyasət yürütməsinə, habelə beynəlxalq arenada söz sahibi olmasına diqqət çəkmişdir.
Qeyd olunanlar fonunda yaranmış anlaşılmazlığa son qoymaq məqsədilə və vəziyyəti aydınlaşdırmaq üçün Serbiyanın ölkəmizdəki diplomatik korpusunun rəhbəri Xarici İşlər Nazirliyinə dəvət edilmiş, ona ölkəsinin atdığı addımların dostluq münasibətlərimizə kölgə saldığı və bizi narahat etdiyi bildirilmişdir.
Bu görüşdən dərhal sonra, avqust ayının 7-də Serbiya Prezidenti Aleksandr Vuçiç Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə zəng edərək iyul ayında sərhəddə Ermənistanın təxribat törətməsindən, habelə bu təxribat zamanı Ermənistan tərəfinin Serbiyada istehsal olunan silahlardan istifadə etməsindən bir daha məyusluğunu bildirmişdir.
Ölkə başçısının qətiyyətli mövqeyi sayəsində Serbiya Baş nazirinin müavini, Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi və Daxili İşlər naziri Neboyşa Stefanoviç nümayəndə heyəti ilə birlikdə ölkəmizə səfər etdi və pozulmuş münasibətləri düzəltməyə cəhd etdi.
Habelə, Ermənistanın daimi müttəfiqi olan və Ermənistan hakimiyyətinə birbaşa təsir edən Rusiya qeyd olunanlar fonunda düşmən tərəfi kifayət qədər silah və sursatla təmin etməkdədir.
Bütün bunlar nə səbəbdən baş verir?
Bu gün dünya birliyi Cənubi Qafqazda Azərbaycanı lider dövlət kimi qəbul edir. Azərbaycanın regionun şəriksiz lideri olması və Cənubi Qafqazda dünya əhəmiyyətli layihələrin Azərbaycan tərəfindən həyata keçirilməsi, ölkəmizin siyasi, iqtisadi və hərbi gücü bəzi ölkələri narahat edir. Bu səbəbdən də biz Rusiyanın Ermənistana silah satmasının şahidi olduq. Təbii ki, ölkəmizin başçısı yenə qətiyyətli mövqe sərgilədi. Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin 12 avqust tarixində keçirilən telefon danışığı zamanı Ermənistan tərəfinə silahların satılması və bu silahlarla düşmənin təxribat törətməsi, nəticədə isə hərbi qulluqçuların və bir nəfər mülki şəxsin həlak olması barədə geniş müzakirələr aparıldı.
Sözsüz ki, uzun illər ərzində Azərbaycan və Gürcüstan arasında olan dostluq münasibətləri öz bəhrəsini vermiş və Gürcüstan Rusiya silahlarının öz ərazisindən daşınmasından birmənalı şəkildə imtina etmişdir. Bu səbəbdən də, silahların təyyarə reysləri Rostov-Minvod-Aktau-Türkmənbaşı-Novşer-Rəşt-Mehri-İrəvan olmaqla 3 xarici ölkə üzərindən daşınması məlum olmuşdur. Həmin ölkələrlə münasibətlərimizin kifayət qədər yaxşı olmasına baxmayaraq, qeyd olunanlar, təbii ki, münasibətləri yenidən gözdən keçirməyə vadar edir.
Ölkəmizin mövqeyi birmənalıdır, ortada Birləşmiş Millətlər Təşkilatı tərəfindən qəbul edilmiş 4 qətnamə var. Bu qətnamələrdə Ermənistan tərəfinin işğalçılıq fəaliyyəti birbaşa olaraq göstərilir və bildirilir ki, işğal edilmiş ərazilər qeyd-şərtsiz azad edilməlidir.
Həmin qətnamələrlə bağlı Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan BBC telekanalının “Hard to Talk” verilişinin qonağı olarkən: Qarabağın guya Ermənistana məxsus olan tarixi ərazi olmasını bildirdiyi zaman, aparıcı ona – “Gəlin, məsələni min illik tarixlərin kontekstində deyil, bu günün reallıqları ilə müzakirə edək. BMT Təhlükəsizlik Şurası açıq dillə bütün erməni qoşunlarının işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarından qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edir. Beynəlxalq hüquqa əsasən, bu ərazilərdəki ordunuz işğalçıdır.
Amma siz ora gedərək bu torpaqların sizə məxsus olduğunu elan edirsiz. Siz dəqiq sülh carçısı deyilsiniz”, – dedi və Ermənistanın bir daha dünyanın gözündə şovinist və işğalçı dövlət olmasına diqqət çəkdi. Habelə Ermənistan hərbçilərinin insan haqlarını pozaraq hərbi cinayətlər törətdiyini söyləyərək, onları bu cinayətləri etiraf edərək, üzr istəməyə dəvət etdi.
Adil Əliyev
Milli Məclis Sədrinin müavini
